Przygotowanie biznes planu to Wbrew pozorom celem opracowania biznesplanu nie jest jedynie pozyskanie kredytu w banku, dotacji czy inwestora. Oczywiście, dokument ten często stanowi wymagany element w procesie ubiegania się o finansowanie, jednak jego prawdziwa wartość tkwi w czymś zupełnie innym. Bo jaki sens ma zaciąganie kredytu, jeśli biznes jest mało opłacalny lub wręcz nierentowny? Jaki jest sens poszukiwania inwestora, jeśli rynek, na którym chcemy działać, jest w fazie schyłkowej?
Podstawowym celem biznes planu jest przeanalizowanie sytuacji rynkowej w odpowiednim kontekście. Jeśli nasza firma ma działać lokalnie, powinniśmy skupić się na analizie rynku w danym mieście, gminie czy województwie. Jeśli obszar działalności jest szerszy – analizujemy go odpowiednio w większej skali. Choć brzmi to banalnie, warto stosować sprawdzone struktury analityczne, takie jak PEST, model 5 sił Portera czy analiza konkurencyjności, które pozwalają na dogłębną ocenę warunków rynkowych. Całość podsumowujemy analizą SWOT, wskazującą na mocne i słabe strony naszego przedsięwzięcia oraz szanse i zagrożenia wynikające z otoczenia.
Diabeł tkwi w szczegółach – jak zadawać właściwe pytania?
W teorii wszystko wydaje się proste, jednak w praktyce kluczowe znaczenie ma zadanie odpowiednich pytań, które pozwolą dojść do właściwych wniosków. Omówmy to na przykładzie kilku istotnych obszarów:
1. Regulacje prawne i administracyjne (czynnik polityczny – analiza PEST)
W analizie PEST jednym z pierwszych elementów jest otoczenie prawne. Kluczowe pytania, jakie powinniśmy sobie zadać, to:
- Jakie przepisy regulują działalność operacyjną naszej firmy?
- Czy planowane są zmiany w prawie (np. wynikające z regulacji UE), które mogą wpłynąć na nasz biznes?
- Jakie są wymagania administracyjne i czas trwania procedur (np. w przypadku działalności deweloperskiej)?
- Jakie przepisy kodeksu cywilnego (KC) lub kodeksu spółek handlowych (KSH) mają kluczowe znaczenie dla naszej działalności?
- Czy planujemy stałą współpracę z kancelarią prawną? Jakie mamy opcje i koszty?
- itd.
2. Wynagrodzenia i koszty pracy (czynniki społeczne i ekonomiczne – analiza PEST)
Koszty wynagrodzeń i warunki zatrudnienia to jeden z kluczowych aspektów wpływających na rentowność firmy. Warto odpowiedzieć sobie na następujące pytania:
- Jaki jest średni poziom wynagrodzeń w danym regionie?
- Jakie są wynagrodzenia w naszej branży i jak kształtują się w porównaniu do konkurencji?
- Jakie benefity mogą przekonać pracowników do przejścia do naszej firmy?
- Jakie będą łączne koszty zatrudnienia jednego pracownika (pensja, składki, dodatkowe świadczenia)?
- Jak koszt zatrudnienia wpływa na rentowność naszej firmy?
- itd.
3. Konkurencja i pozycjonowanie na rynku (analiza 5 sił Portera)
Zrozumienie otoczenia konkurencyjnego jest niezbędne do skutecznego funkcjonowania na rynku. Pytania, które warto sobie zadać, to:
- Ilu mamy bezpośrednich i pośrednich konkurentów?
- Czym różnią się ich produkty/usługi od naszych?
- Czy oferta konkurencji jest bardziej zróżnicowana, czy raczej standardowa?
- Czy konkurencja oferuje dodatkowe usługi, np. serwis, doradztwo?
- Czy klienci dostrzegają różnice między naszymi produktami a ofertą konkurencji?
- Czy nasza przewaga konkurencyjna jest istotna dla klienta, czy tylko dla nas samych?
- itd.
Podsumowanie – właściwe pytania prowadzą do właściwych wniosków
Prawidłowo przygotowany biznes plan nie tylko pomaga w pozyskaniu finansowania, ale przede wszystkim pozwala zrozumieć rzeczywisty potencjał biznesowy. Zadanie właściwych pytań zwiększa prawdopodobieństwo podjęcia trafnych decyzji i uniknięcia kosztownych błędów. W przeciwnym razie, zamiast planowania strategii rozwoju, będziemy zmuszeni do ratowania firmy w sytuacji kryzysowej.
Z doświadczenia wiem, że udane biznesy bardzo rzadko są dziełem przypadku. Najczęściej stoją za nimi lata pracy i przygotowań. Jak mówi skandynawskie przysłowie: „aby osiągnąć sukces z dnia na dzień, potrzeba bardzo dużo czasu”. Warto więc ten czas poświęcić na gruntowną analizę, zanim podejmiemy decyzję o rozpoczęciu działalności.